Tempo

Ik spreek de afgelopen dagen alleen maar Indonesisch, met alleen af en toe een Engels woord als ik het echt niet weet. Ik leer veel bij, maar zoals dat gaat als je een taal leert, denk je eerst dat het alleen maar slechter wordt, omdat je van onbewust onbekwaam bewust onbekwaam wordt. Ik moet er weer stevig aan wennen dat ik van de 10.000 manieren die ik in het Nederlands of Engels ter beschikking heb om iets te zeggen, terug moet naar 500 ofzo, en iets dus altijd onvolkomen moet overbrengen. Geen precisie mogelijk, geen variatie, en ik kan de snelheid niet bijhouden: wanneer ik bedacht heb wat een woord betekent, is mijn gesprekspartner al vijf zinnen verder. Maar ik weet dat dat bij het leerproces hoort, en ik kan rationeel bedenken dat ik over zes weken meer zal kunnen dan nu.

Ik denk dat Citra en ik aangename reispartners voor elkaar zijn. Tot nu toe geen uitgesproken irritaties. We hebben een gemeenschappelijk gevoel voor humor, vinden dezelfde dingen leuk en we kunnen ook ieder onze eigen gang gaan. Ik vind het moeilijk om een ruimte te delen omdat ik zo gewend ben om op mezelf te leven, maar het went, gek genoeg.

Ook moeilijk vind ik het reistempo. Citra heeft niet veel tijd, ze moet op tijd weer bij haar kinderen in Yogya zijn en ze komt voor specifieke plekken als potentiële goede onderwerpen voor de film die ze volgend jaar gaat maken (dat zijn overigens allemaal plekken die ik ook razend geweldig vind). We zijn de afgelopen dagen als idioten over het eiland geraast, wel iets van 800 km over kronkelwegen afgelegd, en het is mij teveel Japanse toerist in Europa: uit de auto springen, snel wat foto’s maken, met wat mensen praten en, hup, naar de volgende bestemming. 

We hebben slechts vier dagen op Flores doorgebracht en vliegen zo al naar Kupang op Timor, waar we met lokale overheden en filmmakers gaan praten, en waar Koes zich bij ons voegt. Ook daar zijn we maar een dag of vier en dan vliegen we door naar Sumba (niet Alor) voordat Citra en Koes terugmoeten moet naar Yogya. Dat is over een week al.

Mijn plan is nog enige dagen langer in Sumba te blijven en daarna terug te vliegen naar Flores waar Pak Edison tijd heeft om nog een week met me het eiland te ontdekken. Dat is eigenlijk perfect omdat ik plekken weet waar ik heel graag naar terug wil en waar ik dan langer kan bijven, en plekken die ik niet zo nodig nog eens of langer hoef te zien. En met Pak Edison kan ik goed opschieten, en hij kan heel erg goed autorijden - geen overbodige luxe hier; met hem durf ik wel mee op stap. Ik kan dan met die ervaringen Citra ook weer helpen met haar film.

Nu is het een kwestie van niet te snel te veel willen, om het allemaal goed vol te houden.

Mooie kerk in Sikka, maar eenmalig

Werkelijk fantastisch, de kratermeren van de Kelimutu-vulkaan, maar eenmalig, om het zo mooi te houden.

Deze foto heb ik naar mijn  orthopeden, huisarts en fysiotherapeut gestuurd, met dank.

Het dorp Wogo, nabij Bajawa was heel bijzonder. Op bezoek bij de Ngada - we zijn uitgenodigd en rondgeleid door Ibu Maria, en we ontmoeten daar ook vele Ursula's, Mathildes, Juliana's etc, maar de oude gebruiken bestaan gewoon in combinatie met het katholieke geloof. Ik kom er graag eens terug om er te overnachten en er meer over te weten te komen.

Ook Wogo.

Bena, ook een heel mooi oud dorp, maar wel een openluchtmuseum.

Todo, nabij Ruteng, het centrum van het Manggarai koninkrijk totdat de Todokoningen vazallen werden van het Nederlandse koloniale bewind en de neergang niet meer te stoppen was. Onze gids is een begenadigd fotograaf (zie onder) - hij wist ons van alles te vertellen over het huis van de Todokoning en demonstreert hier de caci, het zweepslagengevecht tijdens bruiloften, waarbij de bruidegom ware klappen van de zweep op zijn rug en hoofd te verduren krijgt om zijn geschiktheid als echtgenoot te bewijzen. Mannen die geen littekens op hun rug hebben worden niet erg aantrekkelijk gevonden door de vrouwen. 

De gids stond er op deze langdurige fotosessie naast het huis van de Raja (koning) uit te voeren - zo wordt het sterrendom gevormd in Indonesië. :-)

De pasar van Ende vanmorgen. Ontzettend levendig en gezellig. Veel gesprekken, veel contacten, veel mensen die willen helpen. Hier kom ik zeker terug om de omgeving beter te ontdekken.