Bali revisited

Na meer dan dertig jaar ben ik weer terug in Bali. Ik word oud – ik heb nog levendige herinneringen aan de laatste keer in 1985 of 1986. Denpasar, Ubud, de zuid-oostkust bij Ibu (mevrouw) Oka en Ibu Ida. We huurden dan een bamboehuisje aan zee (je kon vanaf de veranda zo het strand op lopen) en mijn broertje en ik sliepen bovenop de vliering waar de matrassen op de grond uitkeken over de toen nog lege stranden.

Een van de twee dames (ik weet niet meer welke) hing een uiterst fundamentalistische vorm van hindoeïsme aan, waarbij bij elke maaltijd allerlei rituelen uitgevoerd moesten worden. Dat gaf mijn ouders de gelegenheid om ons duidelijk te maken dat elke religie haar fundamentalistische en tolerantere verschijningsvormen heeft, hetgeen vandaag de dag in India nog maar eens bewezen wordt.

Een van de laatste keren dat we er logeerden, had ik koorts toen we er arriveerden. Ik mocht alleen jeruk panas zonder suiker drinken en ik mocht niet zwemmen. Balen! Maar ‘s nachts zag ik vanuit mijn bed een smokkelactie op zee, met lichtseinen, en bootjes die lading aan land brachten. Tot op de dag van vandaag schrijft iedereen mijn informatie toe aan de koorts, maar ik heb het echt gezien. Ik las ook heel veel De-Vijfboeken toen… Waarschijnlijk waren het vissers.

En dan was er Ubud, waar we nabij het voormalige onderkomen (Campuhan) van Walter Spies gehuisvest waren, ook met een privéhuisje voor het hele gezin, dit keer met uitzicht op de hellingen van een woeste kloof met een rivier onder ons. Bij het licht van een olielamp speelden mijn moeder en ik schaak, want elektriciteit was er nog niet. Je kon er alleen komen via een brug van planken die stapvoets bereden moest worden anders zakte je er doorheen met de auto, en plank na plank klapperde onder de wielen bij die telkens weer spannende oversteek. Die brug heet bij ons thuis nog steeds de Klapperbrug.

Het is een van de redenen waarom ik niet terug durf naar Ubud. Nu is het een van de drukst bezochte stadjes van Bali met shopping malls, disco’s, would-be kunstenaars, niet aflatende yoga- en massagestudio’s en heel erg veel naarstig shoppende toeristen. Net zoals de stranden nu vol liggen met bradende getatoeëerde roze lichamen en de zee voor Sanur vergeven is van de speedbootjes. Daar komt geen smokkelaar meer doorheen. Toch heb ik nog wel nauwgezet om al die invasies heen kunnen fotografen. Ook dat kan, in Bali.