Zintuigen

Vanochtend ontbeet ik met ubi (zoete aardappel), heel lekker klaargemaakt met kaneel en iets tamarinde-achtigs tot een smakelijke warme pap. En verse koffie natuurlijk. Zo van de boom.

Ik ben in een totaal andere wereld terecht gekomen. Midden in het dorp Hilisimaetanö, in de heuvels van Zuid-Nias, bij mensen thuis in een heel oud houten huis met hoge daken. Mijn privacy is een gordijntje waarachter mijn matrasje op een verhoging ligt. Vanuit voor onderlinge strijd en warmte ontworpen vensters kijk ik op het eeuwenoude plein van het dorp waar alle huizen omheen liggen. Onder mijn kamer spelen kindertjes tikkertje en verstoppertje. Buren kletsen tot laat samen op een bankje.

Gisteravond viel de elektriciteit uit. Duisternis die je in heel Europa niet meer kan waarnemen denk ik. Ik zag vanuit mijn venster de contouren van het dorp. Ik hoorde de krekels en de kikkers. Op de tast vond ik mijn weg naar de wc. Ik hoorde één van mijn buren zachtjes snurken, en een hond blaffen. Zintuiglijke waarneming verandert in nieuwe omstandigheden, ook de mijne. Het is heerlijk om dat weer te kunnen voelen na meer dan twee jaar longcovid waarin mijn zintuiglijke systeem totaal ontregeld was.

Hilisimaetanö is idyllisch, en het is echt. Geen toerist te zien, iedereen doet zijn dagelijkse dingen, de kindertjes zitten heus ook op TikTok en Instagram, brommertjes rijden af en aan. Ik heb voor iedereen relatiegeschenken meegenomen uit Nederland en ik zie van de impact die dat heeft hoe ontzettend belangrijk dat is.

Na twee nachten met alleen af en toe hazenslaapjes kwamen Rani en ik gisteren met een propellervliegtuigje aan in het stadje Gunungsitoli. Doni had een auto geregeld en in een prachtige tocht van ongeveer 3 uur reden we naar Zuid-Nias. Ik kan me wel voorstellen waarom Jaap Kunst verliefd werd op Nias. De azuurblauwe zee, de heldere rivieren met schildpadden (en krokodillen!), de hobbelige boswegen waar de zon door de bladeren schijnt. Het is magisch. Het beantwoordt aan alle clichés van oosterse schoonheid. Maar het is zo mooi dat het helemaal niet voelt als een cliché.

We bezochten het oudste huis van het dorp, waar Doni de tentoonstelling over Jaap Kunst heeft opgezet. Ik ontmoette de nazaten van de mensen wier stemmen Kunst opnam in 1930. De gesprekken waren zoveel meer dan een uitwisseling van beleefdheden. We konden echt doordenken wat restitutie eigenlijk betekent en voor wie. Bertran, de zeventienjarige achterkleinzoon van duada Barani die op één van Kunsts opnamen te horen is, vertelde hoe hij kippenvel kreeg toen hij de stem van zijn overgrootvader hoorde. Wat gebeurt er in de ontmoeting van deze opgenomen geluiden en de lichamen van de mensen die er een verbinding mee hebben? Gisteravond konden we daar over praten.